کد مطلب:212659 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:37
بشر بن طرخان نخاس
شیخ طوسی (ره)، او را از اصحاب حضرت صادق علیه السلام شمرده است. [1] .
كشی از بشر بن طرخان روایت كرده كه گفت: هنگامی كه امام صادق (ع) به حیره وارد شد، به محضرش شرفیاب شدم، از شغلم پرسید، گفتم: نخاس. فرمود: فروشنده حیوانات؟ عرض كرم: آری (و من در آن موقع وضع مالی ام بد بود). فرمود: قاطری برایم خریداری كن كه سفید باشد، اما سفید تند نباشد و زیر شكمش هم سفید باشد. گفتم: با این خصوصیت قاطری ندیده ام. فرمود: هست. از حضورش مرخص شدم، تصادفا به غلامی برخوردم كه بر قاطری سوار بود، با همان خصوصیاتی كه حضرت فرموده بود، از قسمت قاطر سؤال كردم، مرا به مولایش راهنمایی كرد. نزد مولای غلام رفتم، و از جا برنخاستم تا آن كه معامله را تمام كردم و برای امام صادق (ع) خریداری نمودم، و قاطر را محضر امام بردم، فرمود: درست همان صفاتی را كه می خواستم، در این جمع است. آن گاه برای من دعا كرد، و فرمود: خداوند مال و فرزندانت را زیاد كند، از بركات دعای آن حضرت مال و اولادم زیاد شد. [2] .
مرحوم استرآبادی [3] در رجال كبیر فرموده: در اینكه دعای آن حضرت، به زیادی
[ صفحه 97]
مال و اولاد، برای بشر نخاس، دال به مدح او باشد، محل تأمل است؛ زیرا كه از آن جناب روایت شده كه فرمود: «اللهم ارزق محب محمد و آل محمد الكفاف و العفاف و ارزق عدو محمد و آل محمد كثرة المال و الولد» - بارالها روزی كن دوست محمد (ص) و خاندان محمد (ص) را به مقدار كفایت و عفت، و روزی كن دشمنان محمد و آل محمد (ص) را مال و فرزندان زیاد - [4] .
مؤید این روایت، حدیث دیگری است كه شیخ جلیل محمد بن یعقوب كلینی، از نوفلی، نقل كرده كه علی بن الحسین (ع) فرمود: حضرت رسول (ص) در بیابان به شتربانی گذر كرد. پس كسی را فرستاد تا مقداری شیر از او بخواهد. شتربان گفت: آن چه در سینه شتران است، اختصاص به صبحانه اهل قبیله دارد، و آن چه دوشیده شده، و در ظرف هاست، شامگاه از آن استفاده می كنند. رسول خدا (ص) او را دعا كرد، و فرمود: خدایا، مال و فرزندانش را زیاد كن. پس (از او گذشتند و در راه) به چوپانی برخوردند، از او هم تقاضای شیر كردند. چوپان برای حضرت شیر دوشید و آن چه در ظرف ها داشت، در ظرف های پیغمبر (ص) ریخت، و یك گوسفند نیز اضافه بر شیر تقدیم نمود، و عرض كرد: فعلا همین مقدار نزد من بود، چنانچه اجازه دهید، بیش از این تهیه و تقدیم كنم. پیغمبر اكرم (ص) دستهای مقدس را بلند كرده و فرمود: خداوندا، به اندازه كفایت، به او مرحمت بفرما. پاره ای از همراهان عرض كردند: یا رسول الله، آن كه درخواست شما را رد كرد، برایش دعایی فرمودی كه همه ما آن را دوست داریم، ولی برای این شخص كه حاجت شما را برآورد، از خداوند چیزی خواستی كه ما دوست نداریم.
رسول خدا (ص) فرمود: «ان ما قل و كفی خیر مما كثر و الهی»، مقدار كمی كه كافی باشد (در زندگی) بهتر است از (ثروت) زیادی كه انسان را به خود مشغول كند. آن گاه این دعا را فرمود: «اللهم ارزق محمدا و آل محمد الكفاف» - بارالها، به محمد (ص) و آلش به قدر كفایت، عنایت بفرما. [5] .
مرحوم مامقانی می گوید: در اینكه بشر بن طرخان نخاس، امامی است، و جزء مخلصین اهل بیت بوده، شكی نیست و در وجیزه او را از ممدوحین شمرده اند. [6] .
[ صفحه 98]
كشی از بشر بن طرخان روایت كرده كه گفت: هنگامی كه امام صادق (ع) به حیره وارد شد، به محضرش شرفیاب شدم، از شغلم پرسید، گفتم: نخاس. فرمود: فروشنده حیوانات؟ عرض كرم: آری (و من در آن موقع وضع مالی ام بد بود). فرمود: قاطری برایم خریداری كن كه سفید باشد، اما سفید تند نباشد و زیر شكمش هم سفید باشد. گفتم: با این خصوصیت قاطری ندیده ام. فرمود: هست. از حضورش مرخص شدم، تصادفا به غلامی برخوردم كه بر قاطری سوار بود، با همان خصوصیاتی كه حضرت فرموده بود، از قسمت قاطر سؤال كردم، مرا به مولایش راهنمایی كرد. نزد مولای غلام رفتم، و از جا برنخاستم تا آن كه معامله را تمام كردم و برای امام صادق (ع) خریداری نمودم، و قاطر را محضر امام بردم، فرمود: درست همان صفاتی را كه می خواستم، در این جمع است. آن گاه برای من دعا كرد، و فرمود: خداوند مال و فرزندانت را زیاد كند، از بركات دعای آن حضرت مال و اولادم زیاد شد. [2] .
مرحوم استرآبادی [3] در رجال كبیر فرموده: در اینكه دعای آن حضرت، به زیادی
[ صفحه 97]
مال و اولاد، برای بشر نخاس، دال به مدح او باشد، محل تأمل است؛ زیرا كه از آن جناب روایت شده كه فرمود: «اللهم ارزق محب محمد و آل محمد الكفاف و العفاف و ارزق عدو محمد و آل محمد كثرة المال و الولد» - بارالها روزی كن دوست محمد (ص) و خاندان محمد (ص) را به مقدار كفایت و عفت، و روزی كن دشمنان محمد و آل محمد (ص) را مال و فرزندان زیاد - [4] .
مؤید این روایت، حدیث دیگری است كه شیخ جلیل محمد بن یعقوب كلینی، از نوفلی، نقل كرده كه علی بن الحسین (ع) فرمود: حضرت رسول (ص) در بیابان به شتربانی گذر كرد. پس كسی را فرستاد تا مقداری شیر از او بخواهد. شتربان گفت: آن چه در سینه شتران است، اختصاص به صبحانه اهل قبیله دارد، و آن چه دوشیده شده، و در ظرف هاست، شامگاه از آن استفاده می كنند. رسول خدا (ص) او را دعا كرد، و فرمود: خدایا، مال و فرزندانش را زیاد كن. پس (از او گذشتند و در راه) به چوپانی برخوردند، از او هم تقاضای شیر كردند. چوپان برای حضرت شیر دوشید و آن چه در ظرف ها داشت، در ظرف های پیغمبر (ص) ریخت، و یك گوسفند نیز اضافه بر شیر تقدیم نمود، و عرض كرد: فعلا همین مقدار نزد من بود، چنانچه اجازه دهید، بیش از این تهیه و تقدیم كنم. پیغمبر اكرم (ص) دستهای مقدس را بلند كرده و فرمود: خداوندا، به اندازه كفایت، به او مرحمت بفرما. پاره ای از همراهان عرض كردند: یا رسول الله، آن كه درخواست شما را رد كرد، برایش دعایی فرمودی كه همه ما آن را دوست داریم، ولی برای این شخص كه حاجت شما را برآورد، از خداوند چیزی خواستی كه ما دوست نداریم.
رسول خدا (ص) فرمود: «ان ما قل و كفی خیر مما كثر و الهی»، مقدار كمی كه كافی باشد (در زندگی) بهتر است از (ثروت) زیادی كه انسان را به خود مشغول كند. آن گاه این دعا را فرمود: «اللهم ارزق محمدا و آل محمد الكفاف» - بارالها، به محمد (ص) و آلش به قدر كفایت، عنایت بفرما. [5] .
مرحوم مامقانی می گوید: در اینكه بشر بن طرخان نخاس، امامی است، و جزء مخلصین اهل بیت بوده، شكی نیست و در وجیزه او را از ممدوحین شمرده اند. [6] .
[ صفحه 98]
[1] رجال الطوسي، ص 155.
[2] اختيار معرفة الرجال، ص 311.
[3] محمد بن علي بن ابراهيم استرآبادي از فقها و متكلمين و عباد و زهاد و ثقات طايفه اماميه است. او استاد ائمه رجال، صاحب منهج المقال است كه از آن تعبير به رجال كبير مي شود. بهتر از رجال او در كتب رجال نوشته نشده و به جهت اتقان و خوبي نظم و ترتيب و روشش، استاد اكبر، بهبهاني، تحقيقات خود را در رجال، تعليقه بر آن نموده و آن را از بين كتب رجال اختيار كرده است. ديگر از مصنفات او: كتاب شرح آيات الاحكام و حاشيه تهذيب و چند رساله ديگر است.
علامه مجلسي در بحار گفته: سيد امجد ميرزا محمد، قدس سره، از نجباء و اتقياء و افاضل عصر بوده. او مجاور مكه بود تا بدرود زندگي گفت. كتبش در نهايت متنانت و درستي است.
مرحوم استرآبادي مدتي مجاور و ساكن عتبه عليه اميرالمؤمنين (ع) بوده و سپس مجاورت بيت الله الحرام را اختيار كرده است. او در سيزدهم ذي القعده الحرام به سال 1028 در مكه معظمه وفات كرد، و در قبرستان معلي نزديك قبر خديجه كبري سلام الله عليها به خاك رفت.
مرحوم مجلسي او را در عداد كساني كه ولي عصر ارواحنا فداه را ديده اند نام مي برد. [فوائد الرضويه، ج 2، ص 554].
[4] (تعليقات علي) منهج المقال (رجال كبير)، ص 69.
[5] اصول كافي، ج 2، باب الكاف، ص 113.
[6] تنقيح المقال، ج 1، ص 173.